Podatek VAT rozliczany jest od kilkudziesięciu lat. W Polsce obowiązuje od 1993 roku. Każda osoba funkcjonująca w gospodarce ma z nim na co dzień styczność. Stanowi pośredni i powszechny podatek obrotowy, który podlega odpowiednim regulacjom wyznaczonym przez prawo. Czym jest podatek VAT? Na jakich zasadach się go rozlicza?
Podatek VAT – najważniejsze informacje
Nazwa „VAT” wywodzi się z języka angielskiego (ang. VAT – value-added tax). Określa zatem podatek od wartości dodanej. W Polsce bywa określany także skrótem PTU (jako tzw. podatek od towarów i usług. Podatek VAT dotyczy zarówno sprzedających, jak i kupujących. To danina, którą dolicza się do wartości netto transakcji według obowiązujących stawek.
Podatek ten opłacany jest przez nabywców, którymi mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorstwa. Następnie przekazywany jest przez sprzedawcę do urzędu skarbowego. Warto także zaznaczyć, że dany przedsiębiorca może odliczyć podatek VAT, gdy płaci go innemu przedsiębiorcy, ponosząc tym samym koszty prowadzenia własnej działalności. Z tego powodu w księgowości wyróżnia się VAT należny i naliczony. Płatnikami podatku VAT są osoby prawne, fizyczne samodzielnie wykonujące działalność gospodarczą, jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami.
Rodzaje podatku VAT – VAT należny i naliczony
Podatkiem należnym VAT określa się sumę zobowiązania powstającą w momencie wystawienia faktury. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, polega ona wpłacie do urzędu skarbowego. VAT naliczony to natomiast określona kwota, która wskazuje, o ile nabywca może obniżyć VAT należny w deklaracji podatkowej.
Jak ewidencjonować podatek VAT?
Dokładne ewidencjonowanie pozwoli wskazać wysokość należnego podatku oraz wysokość kwoty podatku naliczonego. Poprawne i rzetelne umieszczanie danych w zestawieniu jest kluczowe dla czynnych płatników VAT-u. Wskazane to zostało w ustawie o podatku od towarów i usług, która przewiduje konieczność prowadzenia ewidencji również w przypadku innych podmiotów.
Na podstawie art. 109 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy, na których nałożono obowiązek odprowadzania podatku należnego z tytułu sprzedaży oraz posiadający prawo do odliczenia podatku naliczonego mają obowiązek prowadzenia ewidencji. Uwzględniane powinny być dane, które są wymagane do sporządzania deklaracji podatkowej. Każda ewidencja powinna również zawierać określenie przedmiotu i podstawy opodatkowania, kwotę podatku należnego oraz wysokość podatku naliczonego, ewentualne korekty, kwotę podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi. Ewidencja ta powinna być prowadzona elektronicznie (według zmian, które zaczęły obowiązywać od 2018 roku). Został również nałożony obowiązek wysyłania Jednolitych Plików Kontrolnych. Prowadzenie ewidencji do celów VAT obowiązuje również pomioty korzystające ze zwolnienia podmiotowego.
Jakie są stawki?
W Polsce obowiązuje kilka stawek VAT. Wyróżnia się:
- 0% – obejmuje przede wszystkim eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowe dostawy.
- 5% – nazywana jest również stawką obniżoną. Dotyczy produktów rolnych, inwentarzu żywego, książek (oraz czasopism okresowych) i produktów higienicznych.
- 8% – drugi rodzaj stawki obniżonej, który należy uwzględnić przy robotach budowlano-remontowych, pracach związanych z budownictwem mieszkaniowym oraz wybranych usług gastronomicznych.
- 23% – zwana także podstawową stawką. Obejmuje głównie urządzenia RTV, AGD oraz meble czy artykuły biurowe.
Księga podatkowa VAT – dlaczego warto zdecydować się na usługi księgowej?
Księgowa oferuje profesjonalne usługi prowadzenia księgi podatkowej VAT. Często również pomaga przedsiębiorcom zarządzać dokumentami i wyjaśnia zasady naliczania podatków. Usługi księgowości to poczucie bezpieczeństwa i doradztwo w trudnych sytuacjach. Księgowa reprezentuje danego płatnika i może w jego imieniu załatwiać niektóre sprawy. To duże odciążenie, które umożliwia przedsiębiorcy skupienie się wyłącznie na prowadzonej działalności gospodarczej.